6331 sayılı İş
Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile çalışanı bulunan işyerlerine iş güvenliği
uzmanı çalıştırma ya da bu hizmeti dışarıdan alma zorunluluğu getirilmiştir;
“İşveren, iş yerlerinde
alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi ve
uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi,
çalışanların ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik
hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla; çalışanları arasından ilgili
yönetmeliklerde belirtilen nitelikleri haiz bir veya birden fazla iş yeri
hekimi, iş güvenliği uzmanı görevlendirir. Gerekli nitelikleri bulunması
halinde tehlike sınıfı ve çalışan sayısını dikkate alarak bu hizmetin yerine
getirilmesini kendisi üstlenebilir. İşveren, iş yerinde gerekli niteliklere
sahip personel bulunmaması hâlinde yukarıda belirtilen yükümlülüklerinin
tamamını veya bir kısmını, OSGB’lerden hizmet alarak yerine getirebilir.”
Çalıştırma yükümlülüklerinin
başlama tarihleri işyerlerinin çalışan sayısı ve tehlike sınıflarına göre
farklı şekilde düzenlenmiştir.
Buna göre; 50’den az çalışanı olan
tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için durum şu şekildedir;
01.01.2014 tarihinden itibaren iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer
sağlık personeli çalıştırma yükümlülüğü başlamıştır. Kamu kurumları ile 50’den
az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için ise 01.07.2017
tarihinden itibaren iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık
personeli çalıştırma yükümlüğü başlayacak olmasına rağmen 7033 Sayılı Sanayinin
Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Kanunu ile birlikte bu yükümlülük 1
Temmuz 2020 tarihine ertelenmiştir. Bu değişikliğe göre tüm devlet daireleri ve
kamu kurumları da iş sağlığı ve güvenliği anlamında yükümlülük altına
girecektir.
Yükümlülüğü bulunan
işyerlerinde iş güvenliği uzmanlarının görevleri, iş güvenliği uzmanlarının görev, yetki,
sorumluluk ve eğitimleri hakkında yönetmelikte aşağıda ki şekilde
belirtilmiştir.
1) Rehberlik ve danışmanlık;
a)
İşyerinde yapılan çalışmalar ve yapılacak değişikliklerle ilgili olarak
tasarım, makine ve diğer teçhizatın durumu, bakımı, seçimi ve kullanılan
maddeler de dâhil olmak üzere işin planlanması, organizasyonu ve uygulanması,
kişisel koruyucu donanımların seçimi, temini, kullanımı, bakımı, muhafazası ve
test edilmesi konularının, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına ve genel iş
güvenliği kurallarına uygun olarak sürdürülmesini sağlamak için işverene tavsiyelerde
bulunmak.
2) Risk değerlendirmesi;
a)
Risk değerlendirmesinin yapılmasını sağlamak; gerekli çalışmaları planlayarak
alınacak sağlık ve güvenlik önlemleri konusunda işverene önerilerde bulunmak ve
takibini yapmak.
3) Çalışma ortamı gözetimi;
a)
Çalışma ortamının gözetimini yapmak, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden
yapılması gereken periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri planlamak ve
uygulanmasını kontrol etmek.
b)
İşyerinde kaza, yangın veya patlamaların önlenmesi için mevzuata uygun çalışmalar
yapmak ve uygulamaları takip etmek; doğal afet, kaza, yangın veya patlama gibi
durumlar için acil durum planlarının hazırlanmasını sağlamak, periyodik olarak
eğitimleri ve tatbikatları yaptırmak, acil durum planı doğrultusunda hareket
edilmesini sağlamak.
4) Eğitim, bilgilendirme ve kayıt;
a)
İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini ilgili mevzuata uygun olarak planlamak ve
uygulamak.
b)
Çalışma ortamının gözetimi ile ilgili çalışmaları kaydetmek ve yıllık
değerlendirme raporunu işyeri hekimi ile işbirliği yaparak hazırlamak.
5) İlgili birimlerle işbirliği;
a)
İşyeri hekimi ile işbirliği yaparak iş kazaları ve meslek hastalıkları ile
ilgili değerlendirme yapmak, tehlikeli olayın tekrarlanmaması için inceleme ve
araştırma yaparak gerekli önleyici faaliyet planlarını hazırlamak ve
uygulamaların takibini yapmak.
b)
İşyeri hekimi ile işbirliği yaparak yıllık çalışma planını hazırlamak.
İş güvenliği
uzmanlarının, bu görevleri yerine getirmek için hizmet verecekleri süreler;
a) Az
tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 10 dakika.
b) Tehlikeli
sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 20 dakika.
c) Çok
tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 40 dakika.
Az tehlikeli sınıfta
yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 1000 çalışan
için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. Çalışan
sayısının 1000 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda
geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak yukarıda belirtilen
kriterlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir.
Tehlikeli sınıfta yer
alan 500 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 500 çalışan
için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. Çalışan
sayısının 500 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda
geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak yukarıda belirtilen
kriterlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir.
Çok tehlikeli sınıfta
yer alan 250 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 250 çalışan
için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. Çalışan
sayısının 250 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda
geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak yukarıda belirtilen kriterlere
uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir.
İş güvenliği
uzmanları sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunar.
Birden fazla işyeri ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıldığı takdirde bu
işyerleri arasında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden
sayılmaz.
İş Güvenliği Uzmanı bulundurmamanın
6331 sayılı İSG kanununa göre 2018 yılında uygulanacak olan idari para
cezaları,
10’dan az çalışanı olan, Az Tehlikeli
işyerleri için 7738 TL
Tehlikeli işyerleri için 9672 TL
Çok Tehlikeli işyerleri için 11607 TL
10-49 çalışanı olan, Az Tehlikeli
işyerleri için 7738 TL
Tehlikeli işyerleri için 11607 TL
Çok Tehlikeli işyerleri için 15476 TL
50 ve üzeri çalışanı olan, Az
Tehlikeli işyerleri için 11607 TL
Tehlikeli işyerleri için 15476 TL
Çok Tehlikeli işyerleri için 23214 TL olarak belirlenmiştir.
