Herhangi bir
kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin tıbbi
yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye
gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın
mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalara İlk Yardım
denilmektedir.
Hasta ya da
yaralının yaşamsal fonksiyonlarını sürdürebilmesi, durumunun daha da kötüye
gitmesini engellenmesi, iyileştirmenin kolaylaştırılması ve hayati tehlikenin
ortadan kaldırılması için yapılan faaliyetler hakkında eğitim almış Sağlık
bakanlığının verdiği yetkiyle il ve ilçelerde bulunan sağlık müdürlüklerinde
yapılan teorik ve pratik sınavlarda başarılı olmuş ve sertifika sahibi olmuş
kişilere İlk yardımcı denilmektedir.
Kaza yaralanma
ya da hastalık gibi durumlarda hayat kurtarma zinciri son derece önem arz
etmektedir. Bu zincir 4 halkadan oluşmaktadır. İlk halka sağlık kuruluşuna
Birinci Halka sağlık kuruluşuna haber verilmesidir;
Türkiye’de acil sağlık hizmetleri için aranacak numara 1-1-2’dir. Adı geçen
birime kaza yaralanma ya da hastalık durumunu bildirirken
• Hasta/yaralı(lar)ın
adı ve olayın tanımı yapılmalı,
• Hasta/yaralı
sayısı ve durumu bildirilmeli,
• Eğer
herhangi bir ilkyardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği
belirtilmeli,
• Sakin
olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalı,
• 112
merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmeli,
• Kesin
yer ve adres bilgileri verilirken, olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da
çok bilinen bir yerin adı verilmeli,
• Kimin,
hangi numaradan aradığı bildirilmeli,
•
112 hattında bilgi alan kişi, gerekli olan tüm
bilgileri aldığını söyleyinceye kadar telefon kapatılmamalıdır.
İkinci halka
hasta ya da yaralıların ihtiyacı varsa olay yerinde Temel Yaşam desteği
sağlanmasıdır. Bu faaliyeti ancak sertifika sahibi kişiler yapmalıdır.
Üçüncü halka
Sağlık personelleri tarafından bir başka değişle ambulansın olay yerine
geldikten sonra 1-1-2 personelince yapılan müdahalelerdir.
Dördüncü halka
ise Hastanelerin acil servisinde yapılan uygulamaları kapsamaktadır.
İlk yardım konusunda eğitim almış
kişi ya da kişiler olay yerinde
•
Hasta/yaralının durumunu değerlendirmek ve önce
müdahale edilecekleri belirlemek
•
Hasta/yaralının korku ve endişelerini gidermek
•
Hasta/yaralılara müdahalede yardımcı olacak
kişileri organize etmek
•
Hasta/yaralının durumunun ağırlaşmasını önlemek
için kendi kişisel olanaklarıyla gerekli müdahalede bulunmak
•
Kanama, kırık, çıkık ve burkulma vb. durumlarda
yerinde müdahale etmek
•
Hasta/yaralıyı sıcak tutmak
•
Yarasını görmesine izin vermemek
•
Hasta/yaralıları hareket ettirmeden müdahale
yapmak
•
Hasta/yaralının en uygun yöntemlerle en yakın sağlık
kuruluşuna sevkini sağlamalıdır.
İş yerlerinde de 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası gereğince, belirli sayıda personelin ilk yardım eğitimi alması zorunlu kılınmıştır.
Özellikle 331 SAYILI İSG KANUNU MADDE 11 de belirtildiği gibi - Acil
durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım maddesinde acil durumları
belirlememek, acil durumlar için tedbir almamak, acil durum planlarını
hazırlamamak, destek elemanı görevlendirmemek, araç gereç sağlamamak, acil
durumlarda işyeri dışındaki kuruluşla irtibatı sağlayacak düzenlemeyi yapmamak.
Sözü edilen madde 11 fiillerinin yerine getirilmemesinden ötürü 10 dan az
çalışan sayısı olan ve az tehlikeli sınıftaki işyerlerine 1350 tl’den başlayıp,
50 ve üzerinde çalışanı olan çok tehlikeli sınıftaki işyerlerine aykırılık başı
4050 tl ye kadar idari para cezası kesilebilmektedir.